Ülkemiz şeker pancarı ve şeker pancarından elde edilen şeker üretimi bakımından dünya genellinde ön sıralarda yer alan bir ülke konumundaydı. Ülke genelinde tarım politikaları açısından en düzenli ve en istikrarlı üretim şeker pancarında yapılmıştır. Ancak son yıllarda ortaya konulan tarım politikaları ile şeker pancarı üretim durumu ciddi anlamda sarsıldı. Hatta son birkaç yıl içerisinde pancar üretiminde %22 civarında bir kayıp yaşandı. Yıllara göre incelendiğinde bu kaybın artacağı anlaşılıyor. 1998 yılında 22 milyon ton olan şeker pancarı üretimi 2014 yılında 17 milyon tona gerilediği görülmektedir. Bu miktar dikkat çekicidir ve önemsenmelidir. Çünkü özellikle kırsal kesimde yaşayan üreticiler ve köylüler ile tarımdan geçimini sağlayanların aslında ne kadar sıkıntılı olduklarınında bir göstergesi olabilir.

Aslına bakılırsa şeker pancarı yalnızca şeker üretimi anlamı taşımaz. Arka planına inildiğinde çok farklı ve geniş etkilerinin olduğu görülebilir. Bunlar;

1.    Üretici gelirini artırıcı etkisi yüksektir. Çünkü üreticiler verdikleri emeğin ve zamanın karşılığını alabilmektedirler.

2.    Bu özelliğinden dolayı üreticileri tarlaya ve köye bağlamaktadır. Bu nedenle de üreticiler ek iş yapma ya da köyden başka bir yere göç etme gibi düşünceler sahip olmamaktadırlar. Aslında nüfusu köyde tutabilen en iyi alternatiflerin başında gelmektedir.

3.    Şeker pancarından elde edilen katma değer yüksektir. Şeker pancarı satanların aynı zamanda fabrikadan alacaklar küspe ile kaliteli hayvancılık ve kaliteli hayvansal ürün elde etme imkânları olmaktadır.

4.    Şeker pancarı yetiştiriciliği yapan ailelerin bütün bireyleri arazide çalışmak zorunda olduklarından işsizliği engellemeye katkıları vardır.

Ancak bütün bunlar göz ardı edilerek şeker pancarı üreticileri göz ardı edilmektedirler. Üreticiyi koruyacak politikalar uygulamak yerine aracıları korumaya yönelik politikalar daha ön plana çıkmaktadır. Böyle olunca da asıl kazanan her zaman olduğu gibi aracılar olmaktadır. Üreticilerde aracıların oyuncağı haline getirilmektedir.

Özellikle pancar konusunda üretime ciddi anlamda sınır getirilmesi nedeniyle üretimden vazgeçen üretici sayısındaki artış yakın zamanda şeker ithal eden ülkeler arasında yer alacağımızı gösteriyor. Dışarıdan ithal edilen şeker miktarı şimdilik küçük miktarlarda iken her yıl arttığını söylemek gerekir. Bu şu anlama gelir; ülkemizde pancar üreticisine verilmeyen kaynaklar AB, ABD ve Arjantin gibi ülkelerin üreticilerine ve çokuluslu agro-sanayi tekellerine milyarlarca liralık dövizle aktarılacak demektir.

Üretici sayısında düşüş bize çok şeyler söylemeli ve en kısa zamanda gerekli tedbirler alınmalıdır. Yıllara göre üretici sayısında azalış şu şekildedir;

Görüldüğü gibi üretici sayısında ciddi olarak azalma söz konusudur. Son 15 yıl içinde 367 187 üretici üretimden çekilmiştir. Üretimden çekilenlerin sığınakları en yakın büyük şehirler ya da akrabalarının olduğu büyük şehirler olmaktadır. Uygulanan politikalarda ciddi olarak bir değişiklik olmadığı taktirde çok uzak olmayan bir gelecekte tarım ürünleri konusunda tam bir ithalatçı ülke olacağımız açıkça görülmektedir. Zaten şimdiden ithalatımızda tarım ürünlerinin payı son 15 yılda %150 kadar artmıştır. Artmaya devam edeceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Tarımın istihdamdaki ağırlığı da kaybolmaktadır. Aşağıda verilen çizelge bunu açık ve net bir şekilde göstermektedir. Aslında bu çizelgede verilenler bizleri sadece şeker pancarı üreticileri olarak değil genel olarak tüm tarım sektörü açısından sıkıntıların giderek arttığını göstermektedir.

Tarımın İstihdamdaki Payı (Bin kişi)

Yine benzer şekilde görüntüler vardır. Ülkemiz net ithalatçı konumundadır. Aşağıda verilen çizelge bunu bizlere göstermektedir. Son 15 yıllık dönem içinde tarım ürünleri ihracatı %200’lük bir artış göstererek bizleri memnun ederken, aynı dönem içerisinde ithalat %300’lere ulaşarak bizleri üzmüştür.

Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına (ISIC Rev.3) Göre

Tarım Ürünleri Dış Ticareti (Milyon $)

Aynı dönem içerisinde şeker pancarı ile birlikte diğer endüstri bitkilerine bakıldığında da ayçiçeği dışında hepsinde azalmanın olduğu söylenebilir. Şeker pancarındaki üretim azalması ise dikkat çekicidir.

2000’li Yıllarda Endüstri Bitkileri Üretimi (Bin ton)

Sonuç olarak şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki, ülkemiz tarım sektörü ciddi anlamda darboğazın içerinse doğru gitmektedir. Bunun içinde ve üzerinde özellikle durduğumuz şeker pancarı üretimi ise diğer endüstri bitkilerine göre daha vahim durumdadır. Şeker pancarından elde edilen şeker mısır ve benzeri bitkilerden elde edilenlere göre daha sağlıklıdır. Göz ardı edilmemelidir. Kendi insanımızın geleceği için sağlıklı toplumlar için şeker pancarı üreticilerine sahip çıkalım. Nelerin yapılması gerektiği konusunda ilgili Bakanlık yetkilileri yeterli bilgiye sahiplerdir. Önemli olan politikaların bununla uyuşur hale getirilmesidir.