Değişik öğretmen gruplarına verdiğim drama kurslarında ve Gazi Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı son sınıf öğrencilerine verdiğim Pedagojik Drama derslerimde "Sıcak Sandalye" tekniğini öğretmek amacıyla "Kırmızı Başlıklı Kız" masalını kullandım. Bu sırada çok hoş anılarım oldu.Öğretmen Dünyası okurlarıyla bunları paylaşmak istiyorum. 

      "Her öykünün sorgulanacak bir kahramanı vardır" ilkesinden yola çıkar, buna "Öykünün görünmeyen kahramanını sorgulama"yı eklerim. Hedefim soru soran, sorgulayan, analiz eden, çözüm üreten insanlar yetiştirmeleridir. Özetle, masalın içerisinde yaşanan soruna (dramatik duruma) neden olan kişi veya kişiler saptanır ve Sıcak Sandalye tekniği ile sorgulanır.

      Tekniğin öğrenilmesi için katılımcı öğretmenlerle tıpkı ilköğretim çağındaki çocuklarla çalışıyormuşuz gibi drama yaparım.   Isınma ve grubu kaynaştırma oyunları yaptırdıktan sonra dairede oturup yönlendirici komutlara başlarım: 

     
      1. "Kırmızı Başlıklı Kız" masalını anımsayalım. (Oturma sırasına göre herkes masala bir cümle ekler. Bu, grupla tamamlama tekniği ile anımsatmadır; kendinden önce anlatılanları dinleme gereği duyulur ve dikkati kendinden öncekine yöneltir. Ya da masalın tamamını bilen bir kişi anlatabilir, onun eksikleri grupça tamamlanır.)

    2. Masalda on yaşlarında olan bir kız çocuğunun yaşadığı tehlikeler, sorunlar, dramatik durumlar var. Bunlara neden olan kahramanı belirleyeceksiniz. İkili eşleşin ve birlikte karar verin. (Sağlı sollu dönerek ikili eşler tartışarak bir kahraman belirler.)

     3. Belirlediğiniz kahramanı nedenlerinizi de açıklayarak sırayla söyleyin. 
      Bu komutuma, değişik gruplarda aldığım yanıtlardan bazıları: 
      -Kurt. Çünkü, hem kurnaz hem acımasız. (Bunu önerenlere, "O bir hayvan, o kendi kurtluğunu yapıyor" yanıtları verilir.) 

     -Kırmızı Başlıklı Kız. Çünkü, annesi ona dikkatli ol, öteki yoldan git demişti. Annesinin sözünü dinlemedi. (Bunu önerenlere, "O bir çocuk, tehlikenin nereden geleceğini anlayacak yaşta değil" yanıtları az sonra gelir.)

    -Annesi. Çünkü daha kendini koruyamayacak yaştaki bir çocuğu tek başına tehlikelerle dolu bir ormana gönderiyor.

    4.Şimdi hepimiz Sosyal Hizmet Bürosunda çalışan uzmanlarız. Yarım daire şeklinde oturalım. Ben Kırmızı Başlıklı Kız'ın komşusu olarak size şikayete geldim. 
      "Kasabanın kenar mahallesinde oturuyorum. Bir komşum var, kızını tek başına her gün ormana gönderiyor. Geçen gün çocukcağız büyük bir tehlike atlattı, avcı olmasaydı ölecekti. Çocuk için endişeleniyorum." 

     İkili eşleşin, şikayete gelen komşu ile bürodaki uzman olarak rol paylaşın, karşılıklı konuşun. Süreniz bir dakika. (Bu ikili iletişimle doğaçlama karşılıklı konuşma gerçekleşirken, çalışılmakta olan drama mekanı, Sosyal Hizmet Bürosu olarak algılanır. Ayrıca sorgulanacak olan Kırmızı Başlıklı Kızın annesine sorulacak sorulara ipuçları oluşur.) 

    5. Kırmızı Başlıklı Kızın annesini Sosyal Hizmet bürosuna çağırmaya karar verdiniz. Bir arkadaşımız gelip tam karşınızda, sandalyeye otursun. Kırmızı Başlıklı Kızın annesi olsun. (Çoğunlukla gelişigüzel birine işaret eder sandalyeye oturturum.) Ona soru soracaksınız. 

   Bu, Sıcak Sandalye Tekniğidir. Burada, kendisi olarak değil de bir masal kahramanı olarak oturulacağı için bir sakıncası yoktur. Bunu bilmek kişiyi rahatlatır. 

    6. Şimdi soru sormaya başlayın. Sandalyede oturan dilediği gibi cevap verebilir, kendini savunabilir.     Değişik gruplarda anneye sorulan sorulardan bazıları: 
      -Neden annene kendin yiyecek götürmüyorsun da küçücük kızını gönderiyorsun? 
      -Ormanda kurt olduğunu bilmiyor muydun?

      -Anneni neden kendi evinde bakmıyorsun? 

      -Çocuğunu neden okula göndermiyorsun? Bununla suç işlediğini bilmiyor musun? 
      -Neyle geçiniyorsun?

      - Babanız nerede, o neden ilgilenmiyor? (Öyküde olmayan kahraman devreye girmiştir. Eğer kimse sormazsa bunu ben sorarım. Amacım görünmeyen kahramanı da sorgulatmaktır. Öykünün görünmeyen kahramanını sorgulama tekniğinin bana ait bir teknik olduğunu düşünüyorum. Daha önce hiç bir kaynakta böyle bir tekniğe rastlamadım. Sorunun kaynağına inmede dikkati daha başka olasılıklara çekerek daha derin analiz edebilme becerisi sağlamaktadır.) 

    7. Babayı çağıracaksınız. Onu da dinledikten sonra küçük kız için bir karar vereceksiniz. Yetkilerinizi anımsatıyorum; kızı ailenin elinden alıp yatılı bir okula verebilirsiniz, anne-babayı savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Şimdi bir arkadaşımız babası olarak gelsin, sandalyeye otursun.     Değişik gruplarda babaya sorulan bazı sorular:

      -Neden ailenle ilgilenmiyorsun? (Babanın yanıtlarından; evi bir nedenle terkeden, ayyaş, kumarcı, oduncu, fakir ve işsiz, başka evlilik yapmış vb. babalar karşımıza çıkar.) 
      -Komşularınız ona dayak attığınızı söylüyor. Çocuğunuzu elinizden alabiliriz. 
      -Anneniz neden ormanda yaşıyor? 

      -Çocuğunuzun hiç arkadaşı yok, bu sizi üzmüyor mu?

      -Yaşıtları okula giderken onu neden okula göndermiyorsunuz?

      -Kızınız için nasıl bir gelecek düşünüyorsunuz?

      -Kızınızla ilgili bir karar alacağız, sizinle savcılık ilgilenecek. Aile düzeninizi kuruncaya kadar onunla görüşemeyebilirsiniz.

      
      8. Şimdi okulumuzun toplantı salonundayız. Ben okul müdürünüz olarak sizi tek gündemle toplantıya çağırdım. (Yeni roller, yine Rol Yükleme tekniği ile verilmiş olur.) Sosyal Hizmet Bürosundan bize yeni bir öğrenci verildi. Masraflarını okul koruma derneğimiz karşılayacak. Ancak on yaşında ve okuma yazma bilmiyor. Dil gelişimi yaşına göre çok geri; hep ormanda oynamış, hayvanlarla arkadaş olmuş. Başından bir de kötü bir durum geçmiş, içine kapanmış. Şimdi onu hangi sınıftan başlatacağımıza ve nasıl bir eğitim uygulayacağımıza karar vereceğiz. Herkes sırayla görüşünü belirtsin.   Ortaya çıkan önerilerden örnekler: 
      -Birinci sınıftan başlatalım.

      -Yaşı büyük, daha çok problem yaşar. 

     -Hafta sonları ona ek özel dersler verelim. 

     -Ormanda daha mutluydu, onu ormana geri gönderelim. (Çok üzgünüm, ama bu öneri gerçekten yapıldı. Buradan "Eğitim insan için" tartışmasına geçilebilir. Bazı öğretmenlere öğretmen olduklarını, insan eğitmek için maaş aldıklarını anımsatmanın gerekli olduğunu düşünüyorum.) 

    -Rehberlik servisine gönderelim, ne yapılacağına onlar karar versin. 
      -Arkadaşlar (ben okul müdürü olarak konuşuyorum), kasabamızın tek okulu olduğumuzu unutmayın, burada özel eğitim kurumu, rehberlik hizmetleri yok. Bizim alacağımız kararları uygulayacağız.

     -Sınıf arkadaşları bakalım ona nasıl davranacak? Nerede oturacağı bile sorun. 
      -Önceden sınıfa gerekli açıklamayı yaparız. Durumunu bilirlerse sorun azalır. 
      -Sınıf öğretmeni onun en yakın arkadaşı olmalı. Dramada gördüğümüz kaynaştırma ve iletişim oyunlarını oynarız.

     -Bahçe oyunlarında da onun elinden tutarız, onun sevgi ve güvene ihtiyacı var. 
      -Oyun tekerlemeleriyle dil gelişimi desteklenir.

    -Çocuklarla oynanan oyunların, çocuğun fiziksel, zihinsel ve ruhsal gelişimini desteklediğini biliyoruz. Böylelikle onun okuma yazma ve matematik öğrenmesi de hızlanacaktır.

         Değerlendirme: 
       Baştan beri yaşanan süreç gözden geçirilir, özetlenir. Öğretmenin yeri ezilmişin yanındadır. Kimseyi dışlamadan, herkese eşit eğitim.Yaşanan süreçte bir masaldan yola çıkıp sorunu görme (DURUM SAPTAMA), soru sorabilme (ANALİZ) ve çözüm önerileri geliştirebilme (SENTEZ) becerilerini kazandırma dramanın amacıydı. Okulda yapılan toplantıda UMUT IŞIĞI yakıldı.

      Bu drama dördüncü sınıftan itibaren her grupla oynanabilir. 

http://www.mahiye.net/